Đề bài: Bình giảng khổ đầu bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm
Bài làm:
Thâm Tâm (1917-1950) là một trong những gương mặt thi ca tiểu biểu của Việt Nam. Là nhà thơ được coi là độc và lạ, ông có trên dưới 20 bài thơ, và một trong những tác phẩm để lại tên tuổi cho ông đó là bài Tống Biệt Hành. Bài thơ là tâm trạng xao xuyến của kẻ đi và người ở lại đó là cảm giác tiếc nuối, da diết trong cảm xúc của sự buồn, cô đơn và cảm giác trống vắng của lòng người.
Bao giờ cảnh chia ly cũng để lại cho người ra đi với người ở lại một nỗi buồn man mác lưu luyến. Tống biệt hành là một bài thơ như thế là cảnh chia tay đầy da diết lưu luyến giữa kẻ ở và người ra đi. Cũng như bao bài thơ khác, khổ thơ đầu của bài thơ đã nhuốm màu tâm trạng của chia tay:
Đưa người, ta không đưa qua sông
Sao có tiếng sóng ở trong lòng?
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?
Cảnh chia li được diễn tả khi một người tiễn một người sang sông, một người đứng chờ ngong bóng người kia đi khuất hẳn. Người đi sang sông, người đi để cho người ở lại “có tiếng sóng ở trong lòng” cứ từng đợt trào dâng. Nghĩa tình tâm trạng buồn não nề bao trùm lấy cả cảnh.
Đưa người, ta không đưa qua sông
Sao có tiếng sóng ở trong lòng?
Câu hỏi tu từ như câu hỏi trong lòng người đưa tiến mãi không có câu trả lời. Cứ tự hỏi rồi lại vấn vương khắc khoải từng đợt, cứ như là tình cảm và cảm xúc dâng lên từng đợt biết hỏi ai.
Câu thơ bao chứa những cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến, cảm giác nao lòng của nhà thơ, đưa người qua sông nhưng tâm trạng của người ở lại vẫn buồn cô đơn, người ra đi cũng mang tâm trạng tiếc nuối khi chia tay với người ở lại. Tiếng sóng ở trong lòng, đó là tiếng lòng của người đi và kẻ ở. Thâm Tâm đã chọn hai đối tượng “Người” và “Ta” để bộc lộ cảm xúc và thể hiện những tâm tư suy nghĩ của mình. Trong bài thơ này cảnh tiễn người ra đi vì chí lớn không hề đưa qua sông nhưng lại nghe thấy có tiếng sóng ở trong lòng. Cảnh chia tay không diễn ra qua sông nhưng nhà thơ lại nói có tiếng sóng ở trong lòng như để bày tỏ nhấn mạnh vào cảm xúc của mình. Đó là những con sóng lòng dâng trào lên nỗi niềm thương nhớ vấn vương không muốn rời. Và sóng lòng kia chính là bao nhiêu lo lắng sóng gió của cuộc đời sẽ mang con người kia đi mãi không trở lại nới chốn này.
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?
Cảnh tiễn đưa không bao giờ là một sáng mai bình minh, không bao giờ là một cảnh vui tươi mà luôn luôn nhuốm màu tâm trạng. Hình ảnh đó được thể hiện qua cảnh đưa tiễn vào một buổi chiều tà mọi thứ bắt đầu chùng xuống và thay thế vào đó là thứ ánh sáng nhàn nhạt cuối ngày.
Đôi mắt trong kia hay là đôi mắt mang đầy bóng hoàng hôn nhưng lại trở được hai tâm trạng của kẻ ở người đi. Con người ra đi nhưng lại mang một nỗi vấn vương lo lắng về những người thân trong gia đình của mình. Dẫu sao thì cái chí khí vẫn thôi thúc người lên đường. Con người đó dẫu cho không ngoảnh đầu lại nhưng vẫn cảm nhận được nỗi buồn. Trong ánh mắt của người ở lại ánh chiều không thắm không vàng vọt và điều đó như một cái cớ để nỗi buồn trong sâu thẳm trái tim của người ở lại hơn. Cảm giác lưu luyến, lúc chia ly trong không gian của cảnh chiều tà, ánh mắt đó hướng đến người ra đi, người ở lại mang cảm giác cô đơn, lạc lõng, khi chi li cảm xúc đó thật nhè nhẹ với không gian mênh mông, một nỗi buồn thương, của không gian và thời gian trong cảm xúc của con người.
Sao nghe tiếng sóng ở trong lòng?
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?
Từ “sao” như muốn hỏi lại chính bản thân mình, một sự một sự giằng xé trong tâm hồn người ở lại. Người ra đi để lại cho người ở lại những con sóng của lòng đau đớn vì biệt li, thương nhớ cứ dâng trào lên đến cực điểm.
Với ngôn ngữ giàu chất đường thi, chất thơ mang những cảm xúc suy tư. Khổ thơ đầu đã cho người đọc cảm nhận được một đoạn thơ hay và rất độc đáo thể hiện một tài năng thi ca ở Thâm Tâm.
