Đề bài: Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân
Bài làm:
“Vợ chồng A Phủ” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Tô Hoài. Qua việc khắc họa cuộc đời những con người Tây Bắc, tác giả đã phản ánh chân thực hiện thực miền núi trước cách mạng. Nhân vật Mị là hình tượng đại diện cho sức sống và vẻ đẹp con người nơi đây, đoạn miêu tả tâm lí của Mị trong đêm tình mùa xuân là đoạn cho thấy rõ nét nhất nét đẹp tâm hồn Mị.
Nhân vật Mị vốn là một cô gái xinh đẹp, có tài thổi sáo, thổi kèn lá, “có nhiều người mê, ngày đêm đã thổi sáo theo Mị”. Khi chưa gả cho A Sử, Mị là một cô gái hiếu thảo, chăm chỉ, luôn giúp đỡ gia đình. Nhưng tất cả mọi khao khát đều bị dập tắt khi Mị bị bắt làm dâu gạt nợ cho nhà Thống Lí Pá tra. Khi trở thành con dâu nhà thống lí Pá Tra, Mị đã bị hành hạ về thể xác, bị đầu độc về tinh thần, rơi vào tình trạng mê muội đến thê thảm. Mang danh là con dâu nhà giàu nhưng Mị bị bóc lột hết sức tàn nhẫn, vì trong gia đình này Mị không được xem là một con người. Mị làm việc không nghỉ ngơi: “con trâu, con ngựa làm có lúc có đêm nó còn được đứng gãi chân nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này thì vùi vào công việc cả đêm lẫn ngày”. Sức lao động của những kẻ tôi tớ ở nhà thống lí Pá Tra đã bị vắt kiệt.
Tuy nhiên, bị đày đọa, bị bóc lột nhưng ở Mị vẫn tiềm tàng một sức sống mãnh liệt, trong đêm tình mùa xuân người đọc vẫn nhận ra một cô Mị đầy khát vọng
Trong đêm tình mùa xuân, ở trên miền núi cao Tây Bắc, tiếng sáo đã gợi về những ngày quá khứ tươi đẹp tự do của cuộc đời Mị, vì thế giữa bao nhiêu âm thanh của mùa xuân nào là tiếng chó sủa, tiếng chiêng cúng ma ầm ĩ, tiếng hát,… nhưng âm thanh tiếng sáo gọi bạn vẫn làm cho Mị thổn thức. Tác giả đã dùng thứ âm thanh kì lạ này để soi rọi vào tận cùng tâm trạng đang biến động của Mị.
Không khí của mùa xuân đã tác động tới Mị, một trong những tác động đó chính là ngoại cảnh, mà cụ thể là tiếng sáo, “ngoài đầu núi có ai thổi sáo dủ bạn đi chơi, Mị nghe tiếng sáo vọng lại tha thiết bồi hồi”. Tiếng sáo đã nhắc Mị, những đêm tình mùa xuân đang tới. Tiếng sáo là một âm thanh tác động tạo nên sự thay đổi tâm lí mạnh mẽ của nhân vật Mị. Khi Mị lấy rượu ra uống và Mị đã lịm đi vì rượu thì lòng Mị lại đang sống về những ngày trước, nhưng tai Mị thì vẫn văng vẳng nghe tiếng sáo gọi bạn ở đầu núi, tiếng sáo văng vẳng ấy là tiếng sáo vọng về từ quá khứ giúp cho Mị nhận ra những gì mà cô đã quên. Ngày trước Mị trẻ đẹp, mùa xuân Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá hay như thổi sáo, ngày đêm có bao nhiêu người thổi sáo đi theo Mị. Tiếng sáo vẫn lơ lửng bay ở ngoài đường, lời của bài hát xoáy sâu vào trong tiềm thức của Mị như lời oán thán của chàng trai
Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu, quả pao rơi rồi
Âm thanh đã hòa vào Mị, nó là nỗi lòng, là tâm trạng của Mị.
Khi bị trói đứng vào cột nhà một cách tàn nhẫn, Mị không hề biết mình bị trói, nhưng Mị vẫn nghe thấy tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi, tiếng sáo lúc này có thể không là tiếng sáo thực nhưng âm thanh của tiếng sáo đã làm cho tâm hồn Mị hân hoan cùng tuổi xuân, tuổi trẻ và hạnh phúc. Đến đây Tô Hoài đã nhìn thấy trong tâm hồn Mị một cuộc giao tranh gay gắt giữa quá khứ và hiện tại, quá khứ tươi đẹp rự rỡ nhưng mới chỉ bùng lên, còn hiện tại Mị bị cường quyền, phu quyền áp chế lại dai dẳng triền miên quá lâu nên quá khứ không dễ thắng nổi, không thể kéo bước chân Mị đi chơi.
Với việc xây dựng hình tượng nhân vật và miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc, tác giả đã cho người người đọc thấy được một cô Mị dù có bị áp bức, bóc lột, nhưng trong Mị vẫn có một sức sống mãnh liệt, chỉ cần có điều kiện thích hợp là sức sống ấy sẵn sàng vùng lên để giải thoát cho mình.
