Đề bài: Phân tích nhân vật Mị trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài
Bài làm:
Tô Hoài là một trong những nhà văn lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông đã có rất nhiều những tác phẩm có giá trị, tiêu biểu là truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” tác phẩm đã rất thành công trong việc khắc họa hình tượng nhân vật, đặc biệt là miêu tả tâm lí nhân vật Mị, một cô gái xinh đẹp, hồn nhiên, bị áp bức bóc lột, xong lại có một sức sống mãnh liệt.
Nhân vât Mị là nhân vật chính của tác phẩm, như tác giả đã nói, thân phận Mị, nỗi khổ của Mị không phải trường hợp cá biệt, mà Mị là đại diện cho người dân nghèo miền núi bị tước đoạt hết quyền làm người, bị rơi vào tình trạng mê muội thê thảm, nhân vật Mị là một nhân vật thanh công nổi bật của cả tập truyện Tây Bắc.
Mị vốn là một cô gái trẻ đẹp có tài, có đời sống nội tâm phong phú, “Mị thổi sáo rất giỏi, thổi lá cũng hay như thổi sáo, có biết bao nhiêu người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị”. Mị giống như một bông hoa rực rỡ đầy hương sắc giữa những ngày hội hè Tây Bắc, cái đáng quí trong tâm hồn Mị là luôn khát khao được sống tự do, không làm nô lệ cho nhà già: “con đã lớn rồi, con phải làm nương ngô trả nợ thay cho bố, bố đừng bán con cho nhà giàu”, đó là cái khát khao đáng trân trọng, nó đã thể hiện được bản chất tốt đẹp của cô gái trẻ đẹp và có tài như Mị. Nhưng cũng vì thế, ngày Mị bị bắt về làm con dâu gạt nợ, Mị đã phản kháng mạnh mẽ “mấy tháng đầu, đêm nào Mị cũng khóc”, Mị trốn về nhà quỳ lạy bố, xin được chết để thoát khỏi kiếp trân ngựa, nhưng rồi vì thương bố, vì hiếu thảo mà Mị phải vứt nắm lá ngón xuống đất, không còn con đường nào khác, cô phải quay về nhà thống lí Pá Tra và cũng từ đấy cái thế lực tàn bạo đã đày đọa, biến dạng một cô gái trẻ đẹp đầy khát vọng như Mị “Mị sống lùi lũi như một con rùa nuôi trong xó cửa”.
Khi trở thành con dâu nhà thống lí Pá Tra, Mị đã bị hành hạ về thể xác, bị đầu độc về tinh thần, rơi vào tình trạng mê muội đến thê thảm. Mang danh là con dâu nhà giàu nhưng Mị bị bóc lột hết sức tàn nhẫn, vì trong gia đình này Mị không được xem là một con người. Mị làm việc không nghỉ ngơi: “con trâu, con ngựa làm có lúc có đêm nó còn được đứng gãi chân nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này thì vùi vào công việc cả đêm lẫn ngày”. Sức lao động của những kẻ tôi tớ ở nhà thống lí Pá Tra đã bị vắt kiệt.
Không chỉ bị hành hạ về thể xác, Mị còn bị đầu độc bởi chế độ thần quyền, dưới chế độ quan lại miền núi trước cách mạng, sức mạnh thần quyền thật đáng sợ, nó trói buộc con người ta trong vô thức làm cho họ trở nên tê liệt về ý thức và không biết phản kháng. Sự hành hạ về thể xác, đầu độc bởi chế độ thần quyền khiến cho Mị bị rơi vào tình trạng mê muội thê thảm, Mị đã sống trong một môi trường cô đơn không tình người tăm tối, ngột ngạt, căn buồng Mị ở chính là địa ngục trần gian.
Tuy nhiên, bị đày đọa, bị bóc lột nhưng ở Mị vẫn tiềm tàng một sức sống mãnh liệt, trong đêm tình mùa xuân người đọc vẫn nhận ra một cô Mị đầy khát vọng. Tô Hoài đã đặt nhân vật mà ông đặc biệt yêu thích vào trong một không gian tưng bừng của mùa xuân và của ngày tết để làm rõ những biến động tâm lí phức tạp của nhân vật Mị. Mùa xuân được miêu tả rất đẹp, đó là màu sắc của những chiếc váy hoa, âm thanh ầm ĩ, tiếng chiêng cúng ma, tiếng sáo da diết gọi bạn tình…., ngoại cảnh đã làm thức dậy trong Mị ý thức về tình yêu và hạnh phúc, tâm lí của Mị bắt đầu biến động nhất là khi có hơi men rượu sau bao nhiêu năm sống vùi trong kiếp sống của con rùa nuôi trong xó cửa, Mị muốn được đi chơi xuân, muốn được đi chơi như bao người khác.
Trong một đêm, khi A Phủ bị trói, ban đầu Mị dửng dưng, nhưng khi thấy giọt nước mắt của A Phủ đã khiến Mị đồng cảm, chợt nhớ đến hoàn cảnh của mình trong quá khứ. Mị lại biết thương mình và thương cho kiếp người bị đày đọa. Bất bình trước tội ác của cha con nhà Thống lí, Mị đã cắt dây đay cởi trói cho A Phủ, cô chạy theo A Phủ tìm lối thoát để vượt ra khỏi địa ngục trần gian, và để giải thoát chính mình.
Qua việc phân tích hình tượng nhân vật Mị, nhà văn đã cho chúng ta thấy được cuộc sống của những người dân nghèo miền núi Tây Bắc, qua đó lên án sự áp bức, bóc lột của những kẻ thống trị thời bấy giờ.
